SSB Audio CD vol 35
វ៉ុលនេះច្រៀងដោយ យក ឋិតរដ្ឋា។
វ៉ុលនេះច្រៀងដោយ យក ឋិតរដ្ឋា។
Sunday Audio CD vol 75:: ច្រៀងដោយ មាស សាលី
ច្រៀងដោយ សាពូន មីតាតា។
នៅពេលដែលមហាជនជាច្រើន ទាំងប្រជាពលរដ្ឋខែ្មរ និងបរទេស ចាប់ផ្តើមចូលទៅទស្សនាការតាំងពិព័រណ៍ វប្បធម៌ពិភពលោក កម្ពុជា-កូរ៉េ អង្គរ-ឃ្យុងយូ ដែលកំពុងតែចាប់ផ្តើមដំណើរការយ៉ាងធំជាលើកដំបូងនៅឯខេត្តសៀមរាប ធ្វើឲ្យអារម្មណ៍របស់គេបែ្លកនឹងទស្សនីយភាពជាច្រើន ដែលគេពុំធ្លាប់ឃើញពីមុនមកសោះ ។
នៅលើផ្ទៃដីជាង ១០ហិកតា អ្វីដែលមហាជនចាប់អារម្មណ៍បំផុត គឺការរំលេចតុបតែងជាសួនច្បារ មានផ្លូវខ្វាត់ខែ្វងរំលេចដោយអំពូលភ្លើងចម្រុះគ្រប់ពណ៌នាពេលរាត្រីនិង សម្លេងចមៀ្រង ដ៏ពិរោះ បានផុសចេញពីឧបករណ៍បំពងសម្លេង ដែលដាក់ច្នៃបង្កប់ នៅតាមដងផ្លូងជាច្រើន រួមជាមួយនឹងសំណង់អគារចម្រុះវប្បធម៌ខែ្មរ ដែលសាងសង់ពីធនធានធម្មជាតិរបស់ប្រទេសខែ្មរពិតៗ ដូចជា ឫស្សី ផ្តៅ វល្លិ៍ ក្តារ និងប្រក់ស្ប ។ ក៏ប៉ុនែ្ត វាមានវិសាលភាព ទូលាយរឹងមាំ និងមានសោភ័ណភាព គួរឲ្យទាក់ទាញអារម្មណ៍ យ៉ាងចមែ្លក ។
អ្នកគូរប្លង់សាងសង់ពិព័រណ៍ដ៏ធំនេះ មិនមែនជាជនបរទេសទេ គឺជាស្ថាបត្យករខែ្មរមួយរូប ដែលមានចំណាស់បន្តិចទៅហើយ ប៉ុនែ្តមហាជនខែ្មរជាច្រើនពុំធ្លាប់បានស្គាល់ ។
លោក អ៊ុក សាម៉េត អាយុ៦៥5ឆ្នាំ ជាអគ្គនាយករងទទួលបន្ទុកនាយកដ្ឋាននគរូបនីយកម្ម និងអភិវឌ្ឍន៍តំបន់សៀមរាបអង្គរ នៃអាជ្ញាធរដើម្បីការពាររមណីយដ្ឋាន និងរៀបចំតំបន់អង្គររបស់អាជ្ញាធរអប្សរា បានមានប្រសាសន៍ប្រាប់ថាការរៀបចំគូរប្លង់ និងសំណង់ទាំងអស់នៅក្នុងការតាំងពិព័រណ៍វប្បធម៌ពិភពលោកនេះ គឺជា ស្នាដៃរបស់លោកនិងជាគំនិតច្នៃប្រឌិតរបស់លោកផ្ទាល់ ដែលត្រូវចំណាយពេលវេលាជាងបីខែ នៅក្នុងការផ្តួចផ្តើមគូរប្លង់ មុននឹងបានចេញជារូបរាង។ ហើយបានចំណាយពេលវេលាសាងសង់ រយៈពេលបួនខែទៀត ។ ប៉ុនែ្ត វាមិនមែនជាការងាយទេចំពោះកម្ពុជា ដែលពុំទាន់មានពិសោធន៍ទាល់តែសោះនោះ ។
លោក អ៊ុក សាម៉េត បានមានប្រសាសន៍ថា៖ “លោកអញ្ជើញទៅមើល លោកឃើញខុសគ្នាពីរឿងអគាររបស់កូរ៉េ និង អគារខែ្មរ ។ ជាធម្មជាតិយកទៅបូកនឹងបចេ្ចកទេសទំនើបថ្មី គេហៅថា សំណង់យូរ ដែលប្រើឫស្សី ឈើ វល្លិ៍ ស្បូវ ក្តារឈើ យើងធ្វើបាន ហើយក្នុងលក្ខណៈបចេ្ចកទេសណាមួយ ដែលយើងធ្វើបាន បានន័យថា យើងមិនអាចឲ្យមានអគារហ្នឹងធំហួសហេតុទេ” ។
គំនិតច្នៃប្រឌិតទស្សនីយភាពនេះ ជាការប្រឹងប្រែងកែច្នៃសោ-ភ័ណភាព និង ទស្សនីយភាពឲ្យបែ្លកបំផុតខុសពីបរទេស ដែល ស្ថាបត្យករខែ្មរមានបំណង ក្នុងគំនិតចង់បង្ហាញឲ្យបរទេសបាន យល់ពីវប្បធម៌ខែ្មរកាន់តែច្បាស់ឲ្យដឹងថាខែ្មរជាប្រទេសដែលកំពុង អភិវឌ្ឍដូចប្រទេសផេ្សងៗទៀតក្នុងពិភពលោក ដែលត្រូវការប្រកួតប្រជែងខាងទេសចរណ៍។ ក៏ប៉ុនែ្ត ដើម្បីបើកទំព័រប្រវត្តិសាស្រ្តខែ្មរឲ្យបរទេសកាន់តែស្គាល់ច្បាស់នោះ គឺមិនចង់ឲ្យបរទេសស្គាល់ខែ្មរត្រឹមតែអង្គរវត្តតែប៉ុណ្ណោះទេ ។ គឺមានន័យថា ខែ្មរនៅមានវប្ប-ធម៌សំបូរបែបពីដូនតា មានទនេ្ល និងបរិស្ថានធម្មជាតិ យ៉ាងក្រាស់ក្រៃ ។
លោក អ៊ុក សាម៉េត បានមានប្រសាសន៍ថា ខែ្មរមានការអភិឌ្ឍន៍ដូចប្រទេសដ៏ទៃក្នុងពិភពលោកដែរ ប៉ុនែ្តអ្វីដែលខែ្មរបែ្លក គឺវប្បធម៌ និងធនធានធម្មជាតិដែលបរទេស ពុំមាន៖ “ខែ្មរមិនមានតែអង្គរទេ ខែ្មរមានវប្បធម៌ មានការរស់នៅ មានទនេ្លសាប មានព្រៃឈើ មានបឹងមានបួ ដែលជា សម្ភារៈមួយ ហើយជាលក្ខណៈមួយ ដែលជួនកាលនៅស្រុកគេអត់មាន” ។
សំណង់របស់ខែ្មរនៅក្នុងបរិវេណពិព័រណ៍វប្បធម៌ពិភពលោក កម្ពុជា-កូរ៉េ អង្គរ-ឃ្យុងយូ បានប្រើប្រាស់អ្នកធ្វើការចម្រុះបីជាតិសាសន៍ មានខែ្មរ វៀតណាម និងកូរ៉េ ក៏ប៉ុនែ្តការគ្រប់គ្រងលើប្លង់មេធំៗនៃស្ថាបត្យកម្ម គឺមានតែខែ្មរមួយរូបប៉ុណ្ណោះ ។ បើមើលពីចម្ងាយខាងមុខខ្លោងទ្វារ ដែលរំលេចទៅដោយទង់ជាតិបក់រវិចៗ ទៅតាមជំនោរខ្យល់ គេឃើញអគារបែបខែ្មរលេចត្រដឹមត្រដែត ដោយសារតែក្បាច់វិចិត្រដ៏ប៉ិនប្រសប់ នៅតាមហោជាង ។
សំណង់ខែ្មរថី្វត្បិតតែ ការសាងសង់ពីកូនឈើតូចៗ ប៉ុនែ្តការរំលេចទៅដោយក្បូរក្បាច់គំនូរលើពិដានរចនាខែ្មរដ៏រស់រវើកប្រៀបធៀបទៅនឹងសំណង់កូរ៉េដែលត្រឹមតែប្រើប្រាស់ឆ្អឹងដែកប្រក់ដំបូល និងជញ្ជាំងតង់កៅស៊ូតែប៉ុណ្ណោះ គឺខែ្មរមានសភាពគួរឲ្យចាប់អារម្មណ៍ ។
លោក អ៊ុក សាម៉េត ជាស្ថាបត្យករជើងចាស់របស់ខែ្មរ សម័យក្រោយ បន្ទាប់ពីស្ថាបត្យករខែ្មរមួយរូបដ៏ល្បីល្បាញនៅប្រ-ទេសកម្ពុជា គឺលោក វណ្ណ ម៉ូលីវណ្ណ ។ លោក អ៊ុក សាម៉េត បានប្រាប់ថា បើបៀ្របធៀបរូបលោកជាមួយនឹងលោក វណ្ណ ម៉ូលីវណ្ណ លោកមិនអាចប្រជែងជាមួយបានឡើយ ពីព្រោះលោកវណ្ណ ម៉ូលីវណ្ណ គឺជារៀមច្បងជំនាន់មុនរបស់លោក ។ ប៉ុនែ្តមានស្នាដៃ របស់លោកជាច្រើន ដែលបានបង្ហាញសំណង់របស់លោក វណ្ណ ម៉ូលីវណ្ណ ដែលធ្វើមិនទាន់រួចនៅក្នុងទសវត្សរ៍ទី៦០ ដូចជា អគារសាស្រ្តាចារ្យនៅខាងក្រោយសាលាបចេ្ចកទេសនៃសកលវិទ្យាល័យ ភ្នំពេញ, អគាររបស់ក្រសួងសុខាភិបាល និងលំនៅជាច្រើន នៅក្នុងទីក្រុងភ្នំពេញផង ។
លោក អ៊ុក សាម៉េត មានកំណើតនៅទីក្រុងភ្នំពេញ លោកកើត នៅថ្ងៃទី ១៥ ខែមិថុនា ឆ្នាំ ១៩៤១ ក្នុងត្រកូលអ្នកមានជីវភាពក្រោមមធ្យម ។ លោកបានរៀបរាប់អំពីជីវប្រវត្តិរបស់លោកផ្ទាល់យ៉ាងដូចេ្នះថា៖ “ខ្ញុំបានអាហារូបករណ៍ទៅរៀននៅសហរដ្ឋអាមេរិក ជាស្ថាបត្យករឆ្នាំ១៩៦០…។ …ខ្ញុំបានអាហារូបករណ៍មួយទៀត រៀនយកអនុបណ្ឌិតស្ថាបត្យកម្ម…” ។
លោក អ៊ុក សាម៉េត បានចាកចេញពីប្រទេសកម្ពុជាទៅរស់នៅបរទេសអស់រយៈពេល២៧ឆ្នាំ លោកមានទីលំនៅ ឯប្រទេសបារាំង។ លោកបានរៀបការជាមួយនារីខែ្មរ កាលពីឆ្នាំ១៩៦៨ មានកូនពីរនាក់ ។ នៅឯបរទេសរយៈពេល ២៧ឆ្នាំ លោក សាម៉េត ធ្លាប់ចេញទៅធ្វើការ នៅឯបរទេសច្រើនជាង២០ ក្នុងពិភពលោក ផែ្នកស្ថាបត្យកម្ម ។
ឆ្នាំ ១៩៦៩ លោកបានធ្វើការសាងសង់ ការតាំងពិព័រណ៍ដ៏ធំមួយនៅឯទីក្រុង អូសាកា ប្រទេសជប៉ុន ជាលើកដំបូងនៅក្នុងជីវិត របស់លោក ។ ឆ្នាំ ១៩៧៥ ដល់ឆ្នាំ ១៩៨៤ លោកបានធ្វើការ ជាអ្នកឯកទេសឲ្យធនាគារពិភពលោក ។
លោកបានឲ្យដឹងថា ថ្វីត្បិតតែរូបលោកនៅឯបរទេស ក៏ប៉ុនែ្ត លោកបានចំណាយពេលវេលាជាច្រើនបង្ហាញបរទេសឲ្យស្គាល់ជីវ-ភាពរស់នៅរបស់ខែ្មរ ។ លោកបានបនែ្ថមថា លោកនៅតែយល់ដឹងអំពីវប្បធម៌ខែ្មរ តាមរយៈការអានសៀវភៅ កាសែត គ្រប់ពេលវេលា និងមានសង្ឃឹមថា ថ្ងៃណាមួយ នឹងមានឱកាសបានវិលមកជួយដល់មាតុភូមិរបស់លោក ។
លោក អ៊ុក សាម៉េត បានចាកចេញពីប្រទេសបារាំងត្រឡប់មករស់នៅកម្ពុជាវិញ នៅពីឆ្នាំ១៩៩៩ រហូតមកដល់បច្ចុប្បន្ននេះ ។ ក្នុងអាយុចំណាស់ចុងក្រោយរបស់លោក លោកបានប្រាប់ថា លោកនឹងចំណាយពេលវេលា សម្រាប់ឲ្យខែ្មរជំនាន់ក្រោយទទួលបានចំណេះដឹងពីរូបលោកដើម្បីតបស្នងសងគុណមាតុភូមិ៖ “ខ្ញុំក៏មានអាយុកាន់តែយូរបន្តិចទៅហើយ ខ្ញុំគ្មានអ្វីតបស្នងសងគុណ ប្រជាជនខែ្មរដែលគ្នាវេទនា ហើយជាពិសេសឪពុកម្តាយខ្ញុំ ដែលខ្ញុំពុំបានស្គាល់គាត់ បានជួយគាត់ទេ ។ ខ្ញុំមានតែជួយប្រជាជននៅថ្ងៃមុខឲ្យស្រុកទេសឲ្យបានលឿនតែប៉ុណ្ណឹងទៅបានហើយ។ ខ្ញុំបណ្តុះបណ្តាលអ្នកដែលធ្វើការជាមួយខ្ញុំផង មានវិស្វករពីរនាក់ ហើយមានស្ថាបត្យករ ៥នាក់” ។
អគ្គនាយករងអាជ្ញាធរអប្សរា លោក សឺន គង់ បានទទួលស្គាល់ថា លោក អ៊ុក សាម៉េត ជាស្ថាបត្យករជើងចាស់របស់ខែ្មរម្នាក់នៅក្នុងទសវត្សរ៍ទី៦០ ដែលបច្ចុប្បន្ននេះ នៅសល់តិចតួចណាស់ ដូចជាលោក ហួន ឃុននាយ អតីតជាព្រឹទ្ធបុរសនៃមហាវិទ្យាល័យស្ថាបត្យកម្មខែ្មរជំនាន់នោះ ដែលកំពុងបម្រើការឲ្យអាជ្ញាធរអប្សរា ។
វ៉ុននេះទើបតែចេញលក់កាលពីម្សិលម៉ិញ។
Thank you for taking the time to visit my blog! Take a second to peak around and check out some of my previous posts. Of course, I would love to find out what you think as well, so make sure to comment. See you around!